Σαμουράϊ και πράσινα άλογα (ή πράσσειν άλογα)

Αυτό το ραντ φιλοδοξεί να είναι τμήμα μιας σειρά με τίτλο: Η απομυθοποίηση της Ιαπωνίας και των πολυδιαφημισμένων πολεμικών της τεχνών. Επιστροφή στον πλανήτη γη.

Όλα αυτά τα έργα ή τα βιβλία για τις Ιαπωνικές πολεμικές τέχνες και τους ανυπέρβλητους πολεμιστές --Σαμουράϊ είναι χονδροειδείς παραποιήσεις της Ιστορίας απέναντι σε ένα αδαές διεθνές ακροατήριο που από την μια βρίσκεται σε πραγματική αναζήτηση νέων ιδανικών σε μια νέα εποχή και από την άλλη στέκει μπροστά σε μια έξυπνα ενορχηστρωμένη και μαζικά οργανωμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης και ψεύδους.

Γιατί στην ουσία, γι αυτό πρόκειται, και το ψέμμα πάει πάνω από 100 χρόνια πίσω, στο βιβλίο «Μπουσίντο» του Ινάτσο Νιτόμπε το οποίο γράφτηκε για να ενημερώσει τους ξένους για την Ιαπωνία. Ήταν η εποχή που η Ιαπωνία υποχρεώθηκε από την στρατιωτική ισχύ ν’ ανοίξει τις πόρτες τις στην Αμερική και διαπίστωσε ότι ήταν στην κυριολεξία γυμνή απ' όλες τια απόψεις απέναντι σ’ αυτούς που αποκαλούσε βαρβάρους και τους οποίους ξεπάστρευε μόνο όταν μπορούσε να ξεμοναχιάσει.

Με βάση την λογική αυτή, η Ιαπωνία θα’ έπρεπε νάταν η πιο δίκαιη χώρα του κόσμου. Τι μας λέει όμως η πραγματικότητα; Εντελώς άλλα, που δυστυχώς οι γλωσσολογικοί φραγμοί δεν επιτρέπουν στους μη Ιάπωνες να διαβάσουν και να δουν με τα μάτια τους αυτή την πραγματικότητα και κατά συνέπεια είναι ευάλωτοι στο παραμύθι που τους σερβίρεται τόσο όμορφα.

Η ιστορία λέει ότι η Ιαπωνία εξαπέλυσε μια σειρά από κατακτητικούς-αποικιοκρατικούς πολέμους στην Ασία που στους οποίους η συμπεριφορά των «ιπποτών-Σαμουράϊ» ξεπέρασαν σε αγριότητα και φρικαλεότητα, πάντα σε ανυπεράσπιστα άτομα, πολλούς. Ακόμη και τους Ναζί (αφού ο λόγος θνησιμότητας των κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί ήταν περίπου 10% και στα Ιαπωνικά 36%). Η επίσημη δικαιολογία είναι «δώσαμε ανεξαρτησία στην ΝΑ Ασία από τους ιμπεριαλιστές Δυτικούς.» Τώρα αν κάποιοι πέθαναν στην πορεία (μόνο στο Νανκιν, Κίνα ~300.000 θύματα) φταίει μάλλον το ότι δεν άντεξαν στην πολλή ανεξαρτησία.

Βεβαίως όλα αυτά τα καλύπτει επιδέξια η μακάβρια φήμη της πρώτης χώρας που υπέστη πυρηνική επίθεση δηλαδή το γεγονός από το οποίο ο μέχρι τότε θύτης (ακόμα και σήμερα αμετανόητος) ξαφνικά μετετράπη σε θύμα. Εν τούτοις σχεδόν κανείς, ούτε καν τα ζωντανά θύματα-μάρτυρες της πυρηνικής έκρηξης (χιμπακούσα-hibakusha-　被爆者 ), σκέφτονται ότι οι 2 βόμβες ήσαν άμεσο αποτέλεσμα των φρικαλεοτήτων που διέπραξαν κατ'αρχήν ξεκινώντας τον πόλεμο που ήσαν καταδικασμένοι να χάσουν και θεία τιμωρία.

Γενικά οι Ιάπωνες εμφανίζονται σαν φιλειρηνιστές χωρίς να είναι στην ουσία, αλλά και απ'αυτούς που συχνά δίνουν μαθήματα ηθικής για έννοιες που αγνοούν όπως δικαιοσύνη, συνεργασία κλπ. Για εμπέδωση λέμε, ότι, ακόμη και σήμερα στην Ιαπωνία σπάνια οι διαφορές των ανθρώπων ρυθμίζονται με λογική. Ρυθμίζονται με ωμή βία, απειλές, κλπ.

Δεν λύνονται ούτε από την αστυνομία ούτε από τα δικαστήρια παρά ελάχιστα αλλά από γκάνγκστερ-Γιάκουζα που κρατούν για τον εαυτό τους τον τίτλο του «Σαμουράϊ» ή Ρομπέν των Δασών ενώ τον υπόλοιπο καιρό τους ασχολούνται με την διακίνηση ναρκωτικών, την πορνεία κυρίως αλλοδαπών γυναικών που εξαπατούνται πιο συχνά απ'όσο η αστυνομία θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε, και την κλοπή αυτοκίνητων και ποδηλάτων για εξαγωγή στην Β. Κορέα, τον εκβιασμό των επιχειρήσεων και την ληστεία των απλών ανθρώπων. Η πολιτεία αυτα τα βλέπει αφ'υψηλού αφού η λογική τους λέει «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό».

Αν αυτή είναι η δικαιοσύνη και τα υψηλά ιδανικά τότε ποια είναι η ατιμία;

Όσο για Σαμουράϊ ξέρουμε τουλάχιστον μερικούς Έλληνες Σαμουράϊ. : τον καλόγερο Σαμουήλ, τον Κατσαντώνη, τον αδελφό του Λεπενιώτη, το λιοντάρι της Ρούμελης Οδ. Αντρούτσο, τον Γιαννάκη Σουλτάνη, τον μπουρλοτιέρη Κανάρη, τον Τζιμ Λόντο, τον Τζιμ Αρμάου, και συμβουλεύουμε στους Έλληνες να ψάξουν την Ιστορία τους να βρουν στοιχεία γι’ αυτούς.

-------------------------------------------
Η αλήθεια για τους Σαμουράι: Είναι απίθανο η ταινία του Tom Cruise να το πιάσει σωστά, λέει ο καθηγητής του Bowdoin.

Καλός κινηματογράφος, αλλά κακή ιστορία;

BRUNSWICK, Maine (21 Νοεμβρίου 2003) - Όταν η ταινία ο τελευταίος Σαμουράι (Warner Bros.) θ’ ανοίξει για το κοινό στις 5 Δεκεμβρίου αυτό θα είναι πιθανώς μια άλλη υπερπαραγωγή του Tom Cruise, μαζεύοντας με τη τσουγκράνα τις εκατοντάδες εκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως. Φαίνεται επίσης ζυγισμένο για να κεντρίσει ένα κάποιο ενδιαφέρον για την αρχαία ιαπωνική ένοπλη σύρραξη που δεν απαντήθηκε από τη εποχή των μικροσειρών του Σογκούν (shogun) που αιχμαλώτισαν το ενδιαφέρον εκατομμυρίων τηλεθεατών το 1980 Εν τούτοις η ταινία θα είναι ιστορικά ακριβής; Εξετάζοντας τη δημοφιλή έννοια αυτού που ο Σαμουράι, πιθανώς δεν ήταν, σύμφωνα με το βοηθό καθηγητή των ασιατικών μελετών του κολλεγίου Bowdoin, Τόμας Κόνλαν (Thomas Conlan).

Ο Κόνλαν έχει ερευνήσει εκτενώς για τους Σαμουράι και τις ένοπλες συρράξεις τον 14ο – αιώνα στην Ιαπωνία. Το βιβλίο του «Εμπόλεμη κατάσταση: Η βίαια τάξη της Ιαπωνίας του 14ου αιώνα», δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το κέντρο ιαπωνικών μελετών του πανεπιστήμιου Μίτσιγκαν. Η έρευνά του έχει αποκαλύψει ότι ο μύθος του Σαμουράι είναι ακριβώς αυτό -- ένας μύθος. Το φολκλορικό όραμα του Σαμουράι --ο πιστός πολεμιστής, έτοιμος να πεθάνει για τους σκοπούς του, ιππεύοντας στη μάχη με το ξίφος του -- είναι ένα μύθευμα. Στην πραγματικότητα, ο Σαμουράι, ή τουλάχιστον τα ιδανικά με τα οποία είμαστε τόσο εξοικειωμένοι, γεννήθηκαν στην ειρήνη αιώνες μετά αφότου αυτός πολέμησε στην πραγματικότητα.

Τα διαφημιστικά για τον τελευταίο Σαμουράι απεικονίζουν τον χαρακτήρα του Cruise, σαν ένα απογοητευμένο βετεράνο του Εμφύλιου πολέμου, ζώντας με τις αξίες και τους κώδικες με τους οποίους οι Σαμουράι έζήσαν και πέθανε για αιώνες: δηλαδή θάρρος, αφοσίωση και τιμή. Ο επίσημος ιστοχώρος της ταινίας (lastsamurai.warnerbros.com/home.php) ανοίγει με τον Cruise απασχολημένο σε περίπλοκη ξιφασκία.

-Αρλούμπες, λέει ο Κόνλαν. Αυτή η επικρατούσα εικόνα του Σαμουράι δεν είναι εδραιωμένη στο πώς οι πολεμιστές πολέμησαν πραγματικά στην Ιαπωνία του 14ου-αιώνα. Άντ’ αυτού, η εικόνα δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους Σαμουράι, κατά τη διάρκεια της περιόδου ειρήνης του 17ου - αιώνα, όταν αισθάνθηκαν την ανάγκη να δικαιολογήσουν την ίδια τους την ύπαρξή. «Έχω μιά πολύ διαφορετική άποψη για το τι ήταν οι Σαμουράι, από το πιό πρόσφατο ιδανικό,» είπε ο Κόνλαν. Η Ιαπωνία του δέκατου τέταρτου αιώνα ήταν πράγματι ο καιρός του σογκούν--shogun και καιρός του πολέμου, και όντως υπήρξαν πολεμιστές Σαμουράι, αλλά ο τρόπος που συμπεριφέρθηκαν ήταν πολύ διαφορετικός από τον τρόπο που έχουν απεικονιστεί στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Ο Κόνλαν αναμένει από την ταινία του Cruise να παρουσιάσει τις ίδιες διαστρεβλώσεις της ιστορίας.

Ο Κόνλαν πέρασε από συνέντευξη πρόσφατα για δύο παραγωγές τεκμηρίωσης—η μια παραγωγή για το National Geographic και η άλλη για το History Channel- κανάλι ιστορίας, και οι δύο χρονισμένες για να συμπέσουν με την προβολή της ταινίας. Δεδομένου ότι ο Κόνλαν έχει μοιραστεί τις ανακαλύψεις του, είναι ενήμερος για το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι έχουν προσφιλές το ιδανικό του Σαμουράι, και δεν θέλουν να το εγκαταλείψουν.

«Αυτό το ιδανικό είναι πάρα πολύ ζωντανό,» είπε. «Πολλοί άνθρωποι επενδύουν κάτι σ’αυτό. Θέλουν να το πιστεύουν.» Στην Ιαπωνία του 13ου και του πρόωρου 14ου-αιώνα, η αυτοκρατορική Αυλή κυβερνούσε τη χώρα, αλλά ο αυτοκράτορας εξουσιοδότησε την αρχή στον shogun, ο οποίος εξουσιοδότησε δικαστική εξουσία στο καθεστώς της Καμακούρα (Kamakura). Το καθεστώς της Καμακούρα ενδιαφέρθηκε για τη διατήρηση της τάξης και επιτηρούσε τα θέματα αστυνόμευσης και τις εδαφικές διαφορές. (Το 1232 το καθεστώς της Καμακούρα δημιούργησε έναν κώδικα νόμου που έδωσε μεγαλύτερη προστασία των εδαφικών δικαιωμάτων από τη Μάγκνα Κάρτα -- Magna Carta). Ένα σημαντικό τμήμα αυτού του δικαστικού καθεστώτος ήταν η παραγωγή των εγγράφων. Δεδομένου ότι τα εδαφικά δικαιώματα έγιναν πιο συγκεκριμένα, οι πολεμιστές άρχισαν να τηρούν τα έγγραφά τους -- διαθήκες, φορολογικά μητρώα, εδαφικές συμβάσεις και άλλα. Το καθεστώς της Καμακούρα καταστράφηκε το 1333 ως τμήμα της διαμάχης για την αυτοκρατορική διαδοχή, και ένας εμφύλιος πόλεμος μαινόταν στην Ιαπωνία για τα επόμενα 60 έτη, αλλά οι πολεμιστές συνέχισαν να τεκμηριώνουν τη στρατιωτική θητεία τους, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειών τους στη μάχη.

Η ιστορία της τήρησης αρχείων της Ιαπωνίας είναι αυτό που κατέστησε τις ανακαλύψεις του Κόνλαν δυνατές. Βιβλία που περιέχουν αντίγραφα των εγγράφων που ξεκινούν από το 1180 και κυμαίνονται μέχρι το 1600 στοιβάζονται στο γραφείο του στην πανεπιστημιούπολη Bowdoin, στο Brunswick, του Maine.

«Κάνουν ένα έγγραφο που είναι ακατάλυτο», είπε. «Τα έγγραφα ήταν ένα δείγμα κοινωνικής θέσης, γι’ αυτό συντηρήθηκαν.» Με τη μετάφραση των 1.302 στρατιωτικών εγγράφων, ο Κόνλαν ήταν σε θέση να αναδημιουργήσει ολόκληρες μάχες και να αποκομίσει κατανόηση της ζωής ενός πολεμιστή της Ιαπωνίας του 14ου – αιώνα που οι μελετητές στερήθηκαν προηγουμένως. Τα έγγραφα είναι αφηγήσεις των μαχών, συμπεριλαμβανομένων των αναφορών των πληγών, των μοιραίων περιστατικών, και των μαρτύρων.

Παραδείγματος χάριν, σε ένα έγγραφο, ένας πολεμιστής έχει περιγράψει μια πληγή, ένα βαθύ κόψιμο, η οποία ηχεί αρκετά σοβαρή, αλλά κάποιος άλλος έγραψε αργότερα από πάνω με κόκκινο «ρηχή.» Κάποιος έλεγχε για να δει εάν ο στρατιώτης είχε υπερβάλει τις πληγές του και διαπίστωσε ότι είχε.

«Είδα αυτά τα έγγραφα και πήγα καλά, αυτό είναι δυνατόν, μέσω των πληγών, να αναδημιουργήσω όσο γίνεται με ακρίβεια με ποιόν τρόπο αυτοί οι άνθρωποι πολέμησαν,» είπε ο Κόνλαν. «Αποδείχθηκε ένα πολύ πλούσιο θέμα.»

«Συνειδητοποίησα ότι ενεργούσαν πολύ διαφορετικά από ότι εμείς υποθέσαμε. Παραδείγματος χάριν, οι Σαμουράι χρησιμοποίησαν σπάνια τα ξίφη στη μάχη -- αντ' αυτού χρησιμοποίησαν περισσότερο συχνά βέλη. Έτσι η ιδέα του ιερού ξίφους του Σαμουράι δεν είναι απόλυτα ακριβής. Το όπλο επιλογής τους ήταν πραγματικά το κοντάρι, το οποίο ήταν ουσιαστικά μια λόγχη. Τα ξίφη ήταν πολύ ακριβά, έτσι δεν χρησιμοποιήθηκαν συχνά, το οποίο εξηγεί άλλωστε γιατί επέζησαν.»

Άλλα εκπληκτικά συμπεράσματα: Η αφοσίωση έχει υπερβληθεί χονδροειδώς. Οι πολεμιστές ενδιαφέρθηκαν για την ανταμοιβή και την αποζημίωση. Ο Κόνλαν βρήκε αποδεικτικά στοιχεία ότι πολεμιστές μετακινήθηκαν από μια πλευρά προς την άλλη ανάλογα με την ανταμοιβή που θα ελάμβαναν.


Ο Κόνλαν διαπίστωσε ότι οι πολεμιστές, προ πάντων, φρόντισαν για τη διατήρηση της γης τους, αλλά συγκεκριμένα, δεν ενδιαφέρθηκαν να πεθάνουν για έναν Αφέντη. Διάβασε τις αναφορές που γράφτηκαν από τους πολεμιστές πριν να επιτεθούν, και έπειτα επιλέξανε να υποχωρήσουν όταν άρχισαν να έχουν θύματα. «Πρόσεχαν στην πραγματικότητα τα συμφέροντά τους,» είπε. Ούτε η ιδέα του χαρακίρι -- η επιλογή της αυτοκτονίας παρά η αντιμετώπιση της ατίμασης -- δεν ήταν τόσο ευγενής όπως οι Σαμουράι μας θέλησαν να πιστέψουμε. Στο 14ο αιώνα, οι πολεμιστές αυτοκτονούσαν μερικές φορές, αλλά ήταν συνήθως όταν επρόκειτο να συλληφθούν και να εκτελεστούν. Πίστευαν ότι ήταν καλύτερο να σκοτωθούν από μόνοι τους παρά να αφήσουν τους εχθρούς τους να το κάνουν. Αλλά ακόμα κι αν αυτό συνέβηκε, σύμφωνα με τον Conlan η διάδοσή του είναι υπερβολική.

Η έννοια του Σαμουράι δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους πολεμιστές στο 17ο αιώνα. Αντίθετα από την Ιαπωνία του 14ου-αιώνα, η Ιαπωνία του 17ου-αιώνα δεν ερημώθηκε από τον πόλεμο. Η ειρήνη έγινε τόσο σημαντική, στην πραγματικότητα, ώστε προκειμένου να κρατηθεί η ειρήνη οι άνθρωποι πρόθυμα παραιτήθηκαν από πολλά από τα ενεργά δικαιώματά τους προς χάριν του νόμου. Επειδή πάρα πολλές διενέξεις στο παρελθόν είχαν ρίζα στα εδαφικά δικαιώματα, οι κυβερνήτες έσπασαν συστηματικά τους δεσμούς με τη γη, έτσι ακόμα κι αν οι Σαμουράι παρέμειναν μια αναγνωρίσιμη τάξη, έχασαν τα εδαφικά τους δικαιώματα.

Αυτή τη στιγμή «υπάρχει η αίσθηση ότι ο νόμος πρέπει να γίνει μια υπέρτατη δύναμη,» είπε ο Conlan. «Ως μέσο καθιέρωσης της εξουσίας, υπάρχει μια έμφαση στην υπακοή του νόμου με κάθε θυσία.» Η εκτέλεση έγινε ένα σημαντικό εργαλείο του νόμου, και ακόμη και οι μικροκλοπές ήταν παραβάσεις επιδεκτικές εκτέλεσης.

Σε καιρό ειρήνης, με μια σταθερή κυβέρνηση, και όχι άλλα εδαφικά δικαιώματα, οι Σαμουράι έπρεπε να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους. Άρχισαν την προαγωγή του ότι «ο δρόμος του Σαμουράι ήταν ο θάνατος,» και την υπερβολή της αίσθησης της τιμής και της πίστης τους. Ενθάρρυναν επίσης την ιδέα ότι η αυτοκτονία ήταν ένα ιδανικό του πολεμιστή, αλλά ακόμη και στον 17ο αιώνα, οι αυτοκτονίες ήταν συχνά παρακινημένες από πρακτικά κίνητρα: Εάν ένας πολεμιστής εκτελείτο, τα υλικά υπάρχοντά του δεν περνούσαν στους κληρονόμους του. Εάν αυτοκτονούσε πριν από την εκτέλεση, εντούτοις, τα υλικά υπάρχοντά του πήγαιναν στους κληρονόμους του, έτσι μερικοί έκαναν αυτή την επιλογή για να προστατεύσουν τα δικαιώματα κληρονομιάς.

«Όταν έχεις την ειρήνη, μπορείς να πεις ότι, ο δρόμος του πολεμιστή είναι ο θάνατος. Αλλά αυτή είναι μια πολυτέλεια που μπορείς μόνο να πεις σε καιρό ειρήνης. Σε καιρό πολέμου, δεν μπορείς να το πεις» είπε ο Conlan. «Σκέφτομαι για την ακρίβεια ότι οι συμπατριώτες τους του 14ου-αιώνα ότι ήταν πολύ λογικότεροι.»

Όταν οι Αμερικανοί του 19ου-αιώνα αντιμετώπισαν το ιδανικό του Σαμουράι, τους έκανε βαθιά εντύπωση, και διέδωσαν το μύθο. Στην ίδια την Ιαπωνία, η δημοτικότητα του ιδανικού του Σαμουράι έχει μεταπτώσεις, είπε ο Conlan, και τώρα το ιδανικό του Σαμουράι είναι δημοφιλέστερο στις Ηνωμένες Πολιτείες απ' ό,τι στην Ιαπωνία -- ακριβώς εξετάστε «τον Πόλεμο των Άστρων», ο οποίος δημιούργησε τον Τζεντάϊ (Jedi) μία νέα έκδοση του Σαμουράι.

Άλλη απόδειξη είναι η απάντηση που ο παίρνει Conlan για τα συμπεράσματά του: Οι άνθρωποι συγχύζονται όταν διαπιστώνουν ότι ο μύθος που πιστεύουν δεν είναι πραγματικότητα.

###
κολλέγιο Bowdoin
Ημερομηνία ιστορίας: 21 Νοεμβρίου ..2003
Δημοσιευμένο από: http://academic.bowdoin.edu/academics/news/index.shtml
Ημερομηνία δημοσίευσης: 14 Νοεμβρίου 2003

(In accordance with Title 17 U.S.C. Section 107, this material is distributed without profit to those who have expressed a prior interest in receiving the included information for research and educational purposes. We have no affiliation whatsoever with the originator of this article nor are we endorsed or sponsored by the originator.)

© : Lame_samurai's_rant 2004